Geschrokken egel

Als mijn kleindochter van inmiddels bijna 7 bij me komt logeren, doet ze ’s ochtends graag mee met yoga. Dat doe ik normaal in stilte, maar met kleindochter erbij moet de muziek aan. Liefst muziek waar ze lekker op kan dansen. Alleen daardoor al is me duidelijk wat ze liever doet. Het past ook beter bij de gigantische hoeveelheid energie waarmee ze uit bed komt. Dus beginnen we met dansen, zij lekker wild en ik met een soort opwarmdansje.

Dan wordt het toch echt tijd voor de eerste yogaoefeningen. Met de eenvoudige dynamische doet ze mee, maar als ik begin met meer ingewikkelde asana’s haakt ze zoals altijd af en gaat bewegen op haar eigen manier.

“Oma, ik weet een nieuwe methode!”

Met methode blijkt ze asana te bedoelen. Ze heeft er voor de gelegenheid zelf een bedacht.

“Hij heet: de omgevallen egel.”

Ze doet hem voor: wijdbeens zittend pakt ze voorover buigend haar tenen vast en rolt dan achterwaarts om. Het kost even moeite om de tenen vast te houden, maar eenmaal op de rug pakt ze die vrij snel weer beet en strekt haar benen flink.

Dat doe ik  haar niet na.  Dat wijdbeens zittend mijn tenen pakken gaat prima, maar hoe rol ik vanuit daar om?

“Niet je tenen loslaten oma!” Ja dat is juist het lastige. Tenen vasthouden en benen wijd blijven strekken terwijl je op je rug ligt is ook niet bepaald eenvoudig maar als geheel is het logisch. Heeft ze dit echt zelf bedacht? Die naam ook? Jazeker! En ze heeft ook nog een paar andere ‘methodes’ bedacht die ze duidelijk ter plekke verzint. Ze zijn minder logisch. Dus doen we nog een keer de omgevallen egel. 

Omdat ik niet zo goed om kan rollen vanuit die gespreide houding, mag ik van haar eerst omrollen en dan mijn tenen beetpakken.

Als ik na de logeerpartij per app vertel over de leuke zelfbedachte yoga houding appt haar moeder terug:

“Volgens je kleindochter heet het de geschrokken egel. En pak je je voeten pas als je al omgerold bent.”

Ook bij het bedenken van ‘methodes’ is kennelijk sprake van voortschrijdend inzicht.

Kamille en tijm

Al meer dan een maand had ik last van een fikse hoest. Begonnen met een flinke verkoudheid, vermoedelijk het RS virus. In die periode kwamen minimaal 3 van de 10 bezoekers van de huisarts terug met die diagnose. Een verkoudheid met een naam was nieuw voor me, maar het blijkt al lang te bestaan. Bijna alle kinderen maken op jonge leeftijd een infectie door met het RS virus (Respiratoir Syncytieel virus, ook wel afgekort tot RSV). Het RS virus veroorzaakt infecties van de luchtwegen, zoals neus, keel, luchtpijp en longen. Afhankelijk van de ernst van de infectie lopen de klachten uiteen van neusverkoudheid tot een ernstige benauwdheid. Dat laatste kan zorgen dat als je gaat liggen verstikkende hoest je uit je slaap houdt. Je kussens hoog opstapelen zodat je enigszins opgericht ligt, helpt.  Ook ouderen kunnen ernstig ziek worden van dergelijke luchtweginfecties. Het virus wijkt af van de meeste virussen door het feit dat het gedurende het leven verschillende ziekte-episoden kan veroorzaken: immuniteit is niet levenslang.

Pas drie dagen geleden besloot ik terug te grijpen op een oud middeltje: een handjevol tijm en dito kamille in een kom, een laagje kokend water erop, handdoek over hoofd en kom en dampen maar. Diep inademen door de neus tot ik het in mijn longpunten voel stromen, even vasthouden en door de mond uitademen. Minimaal 5 minuten zo doorgaan. Het resultaat was ernaar: op een enkel kuchje na was de hoest eindelijk weg.

Wat restte was verbazing over mezelf. Al jaren weet ik hoe probaat dit natuurlijke middeltje is, waarom had ik er zo lang mee gewacht? Ik gebruik zelden medicijnen, zelfs een aspirientje komt er niet in bij mij, maar dat kan o.a. omdat ik weet hoe ik kruiden kan inzetten. En toch heb ik dat een maand uitgesteld. Het ongemak van nat haar is ook geen excuus: even mijn haar in een knotje op mijn hoofd en ook dat probleem is opgelost.

Vanmorgen diep nagedacht (gemediteerd) over dit lakse gedrag van mezelf. Ik kwam tot de conclusie dat mijn innerlijke houding die van vertrouwen op mijn lichaam is en dat ik als daar iets niet goed mee gaat, vertrouw dat het van-zelf weer overgaat, eventueel ondersteund met specifieke yoga- en meditatieoefeningen. Mijn huidige basishouding is er een van accepteren en loslaten, en dat gaat kennelijk inmiddels veel verder dan emoties. Ik leef (meestal, soms moet ik er even voor gaan stilzitten 😉) in volstrekte acceptatie van dat de dingen zijn zoals ze zijn, alles is zoals het is. Met het ouder worden is daar acceptatie van lichamelijk ongemak bijgekomen.

Maar als ik voel dat dingen echt anders moeten, schroom ik niet om daar wat van te zeggen of aan te doen. Als ik fysiek echte hinder ervaar, doe ik daar ook wat aan. Zo had ik een aantal jaren geleden last van beginnende artrose in een knie. Lopen werd pijnlijk. Meer dan een jaar liep ik buiten met een stok. Maar uiteindelijk vond ik de manier om het probleem grondiger aan te pakken. Het vergt enig doorzettingsvermogen: elke dag volgens een specifiek schema minstens 2 kilometer fietsen op mijn hometrainer en elke nacht voor het slapen gaan een kruidenmengsel smeren, maar ik loop alweer een paar jaar zonder stok. Ik maak vrijwel dagelijks lange wandelingen en luister daarbij goed naar mijn lichaam en neem korte pauzes op bankjes om de knie tijdig even te ontlasten.

Kennelijk vond ik de hoest niet ongemakkelijk genoeg om in te grijpen. Maar de meditatie vanmorgen leerde me dat ik moet besluiten liever te zijn voor mijn lijf, dus er beter voor moet gaan zorgen. Had daarna weer even een hoestbui.

Ik ga weer even aan de slag met kamille en tijm. Na het dampen door een zeefje in een groot glas: heerlijke en heilzame thee 😉

Beter

Een bijzonder woord…

Het kan vooruitgang aangeven, een oordeel of een rangorde.

Beter zijn dan iemand anders, dat laat ik maar over aan degenen met een groot ego.

Interessanter vind ik de vooruitgang die het woord kan uitdrukken.

Wordt het dit jaar beter dan vorig jaar? Met minder ziektes? Minder incompetente machthebbers? Gaan we als burgers onze stem beter gebruiken? Word je gezondheid beter?

Verwachten we dat dingen beter worden?

Zou kunnen als we allemaal wat liefdevoller worden. Wat bewuster van wie we in wezen zijn.

Laten we vooral beter worden in dromen. (Imagine)

Mooie, betere dromen die uit kunnen komen, wens ik je toe.

Laten we van 2023 een beter jaar maken dan het vorige.

Onze energie

Er wordt veel geschreven en gesproken over de hoge energietarieven, maar weinig fundamenteels over de oorzaken. Wie denkt dat het alleen te wijten is aan Rusland en de oorlog in Oekraïne, denkt kortzichtig. De energietransitie van fossiele brandstoffen naar duurzame bronnen gaat duidelijk te langzaam, de privatisering van nutsbedrijven zoals energiemaatschappijen die hun aandeelhouders winst willen kunnen blijven garanderen, is een van de vele slechte gevolgen van neoliberalisme en de energiebehoefte van 8 miljard mensen groeit maar door. Er is wereldwijd sprake van een energiecrisis en al jaren woeden er oorlogen om energie. Om maar eens wat te noemen.

In Nederland vindt de regering het nog steeds belangrijk om grote databedrijven binnen te halen, waarbij deze energie slurpers als lokkertje heel voordelig energie krijgen aangeboden.

Ondertussen zijn het weer de zwakste schouders die het meeste moeten dragen.

Maar er zijn ook voordelen aan deze energiecrisis: mensen worden zich eindelijk bewust van hoeveel energie ze gebruiken. Van stofzuigers tot koelkasten, van laptop tot tv, van wasmachine tot verwarming. Het kan allemaal best een graadje minder.

Het weekend voor kerst is zo’n beetje iedereen klaar met het versieren van hun huis. Gisteravond lopend door de straten, viel me op hoeveel minder kerstverlichting de gevels siert. De afgelopen jaren was de trend meer en meer, de kerstverlichting werd steeds Amerikaanser, nu wordt er duidelijk bezuinigd. Het lijkt minder feestelijk, maar je zou je kunnen afvragen of de kerstsfeer afhankelijk is van de hoeveelheid feestelijke verlichting. Ik zag oude filmpjes terug waarin voormalige coryfeeën als Bing Crosby en Frank Sinatra  de -veelal witte- kerst bezongen en wat me opviel was dat ook bij die Amerikanen toen nog de kerstsfeer bestond uit simpelweg één kerstboom. Hoe anders is de kerstverlichting in de kerstfilms van nu. Op ´Christmas Channel’ RTL8 worden er al wekenlang elke avond een paar achter elkaar vertoond, Netflix adverteert met kerstfilms en de huizen barsten in die films van binnen en van buiten van de lichtjes. Ruimtes volproppen met zoveel mogelijk versierde bomen lijkt de trend, vooral in bedrijfsgebouwen. Volstrekt over de top, energievretend, natuur belastend, en dan heb ik het maar even niet over de industrie van alle versieringen  en kunst kerstbomen.

Maar er is ook iets heel prettigs aan die films. Zoetsappig of niet, er wordt aandacht besteed aan het wezenlijke van kerst en in feite aan wat wezenlijk zou kunnen zijn in ons aller levens. De families in die films hebben ongelooflijk goede relaties of herstellen die. In plaats van kerststress is er wezenlijke aandacht voor elkaar, wordt er gezamenlijk gebakken en versierd en… viert de Liefde hoogtij. Voor velen van ons is zo´n leven inmiddels onvoorstelbaar geworden. Maar er is niets mis met familie en vrienden en je eigen omgeving belangrijker vinden dan carrière en geld.

Als we ons allemaal wat meer bezig zouden houden met het lichtje in ons hart, met licht brengen in elkaars leven, zou de wereld er een stuk beter op worden. Waar richt jij je energie op?

Ik wens iedereen een ´merry christmas´ in met liefdevolle warmte gevulde huiskamers.

Mooi leven

Ik heb een mooi leven. Goed beschouwd altijd gehad. Als ik er nu op terugkijk, zijn er veel mooie dingen gebeurd, heb ik veel prachtige zaken in gang helpen zetten, veel voldoening gevende activiteiten ontplooid. Veel geleerd, gekregen en op mijn manier gegeven wat ik op dat moment kon.

Als ik mijn leven soms kort wil samenvatten, zeg ik dat mijn leven heeft bestaan uit nachtmerries en sprookjes. Ik zou je niet kunnen zeggen welke leerzamer zijn. Natuurlijk zou ik veel van die nachtmerries liever niet gehad hebben, zonder die zou ik wellicht een heel ander leven leiden dan ik nu leid. Maar ik zei al dat ik een mooi leven heb, dus waarom zou ik de soms echt vreselijke gebeurtenissen liever niet hebben meegemaakt?  Er was net zo goed een reden voor als er redenen waren voor de sprookjesachtige gebeurtenissen, ook al heb ik van beide soorten ervaringen niet altijd de reden begrepen. Het was zoals het was, het leven is zoals het is. Dat geldt voor ieders leven. 

Ik kan me voorstellen dat mensen die weten wat voor leven ik geleid heb, anders daar tegenaan kijken dan ik. Sterker nog, ik weet van sommige mensen dat ze zich niet kunnen voorstellen dat ik zelf vind dat ik een mooi leven heb. Tegen hen zou ik willen zeggen: oordeel nooit over een ander, je weet immers niet waarom zijn of haar leven zo verloopt? Wat weet je over de keuzes die een ander maakt, welk karma de ander al dan niet in bewustzijn daarvan uitwerkt? Wat weet je over je eigen keuzes? Heb je een idee waarom je niet snapt dat de ander kon vergeven? Ja ik begrijp dat je in mijn schoenen staand andere keuzes zou hebben gemaakt, maar jij bent mij niet en ik ben jou niet.

Ik heb door de schade van de ‘nachtmerries’ veel moeten verwerken en eerlijk gezegd, in het begin vond ik dat helemaal niet makkelijk. Tot het moment dat ik besloot dat het nauwelijks nog erger kon worden en ik me in een diep zwart gat liet vallen. Er leek geen einde te komen aan mijn val, de put was dieper dan ik me ooit had kunnen voorstellen. Maar tot mijn verrassing was er een soort verende bodem en was ik binnen no-time weer in het Licht. Wijzer, heler. Daarna was ik nooit meer bang om nare dingen tot in het diepst van mijn wezen te voelen en daarmee ben ik heel gelukkig en tot de dag van vandaag heel dankbaar voor. Alles mag er zijn, elke emotie, vreugdevol of verdrietig makend of welke emotie dan ook veroorzakend. Mede daarom heb ik zo’n mooi leven.

Ik prijs me ook heel gelukkig dat ik in de tijd leef waarin ik leef. Ik heb toch maar eventjes de mooiste tijd in de geschiedenis der mensheid mogen meemaken. Een periode met een lange vrede in dit kikkerlandje en ongekende welstand voor de gewone burger. Er is veel bereikt. Mede dankzij die periode van welstand heeft er een enorme bewustzijns ontwikkeling plaats gevonden.

Het is ‘even slikken’ nu aan die groeizame periode van welstand en vrede een eind lijkt te zijn gekomen. Steeds meer mensen raken in verwarring door alle leugens, bedrog, misleidende en manipulatieve informatie enz. Veel mensen kiezen ervoor ‘de wereld’ zoveel mogelijk buiten te sluiten. Ze richten zich op hun eigen leven en proberen dat al dan niet in de kou zittend zo draaglijk mogelijk te houden. Op zich een verstandige keuze, vooral als je in verwarring bent. Dan kun  je beter even dat al dan niet gemanipuleerde nieuws uit en over de wereld even aan je voorbij laten gaan. Doe ik soms ook: ‘even’ geen journaals meer, geen talkshows, spaarzaam gebruik van sociale media, alleen omgang met liefdevolle mensen.

Maar helemaal de wereld buiten sluiten kan ik niet, en zal ik ook nooit willen. Want als fysiek mens ben ik deel van deze wereld, als spiritueel wezen weet ik me verbonden. Als ik de wereld zou buiten sluiten, zou ik dan nog zo’n mooi leven hebben of ben ik dan alleen maar met mezelf bezig?

De verdwenen compostbak

Sinds twee jaar heb ik een nieuwe tuin op het moestuin complex waar ik al meer dan veertig jaar tuinier.  Het was het eerste moestuincomplex midden in een stad en is idyllisch gelegen aan weerszijden van een riviertje, omzoomd met knotwilgen. De ligging middenin een woonwijk vergt hekken en sloten, zonder dat zou veel van het werk van de circa zestig tuinders als sneeuw voor de zon verdwijnen.

Bij mijn nieuwe tuin erfde ik een grote compostbak. Hoewel groot voorstander van zelf composteren was ik daar toch blij mee, want zieke planten doe je niet op je composthoop en evenmin takken van bramen, waar er veel van groeien in deze tuin.

Zo’n twee maanden geleden was de compostbak ineens verdwenen. Op de plek waar hij had gestaan, stonden twee oude vierkante bakken, zo te zien voormalige vuilnisbakken en de binnenkant liet zich aanzien als gebruikt voor groenafval of minivijver. Mijn eerste gedachte was daarom een medetuinster die veel van dit soort bakken heeft en ik er voor aanzag mijn bak ‘geleend’ te hebben. Maar mijn bak stond niet op haar tuin.

Dus ging ik alle andere tuinen af, maar ook daar was mijn bak niet te vinden. Het is een opvallende bak, ik heb er een megagrote sticker opgeplakt met het vignet van ‘Worldpeace is possible’.  Zou iemand die tekst hebben uitgelegd als dat ik tolerant genoeg was om te kunnen accepteren dat de bak meegenomen kon worden?

Bij de compostophaaldag struinde ik de drie plaatsen af waar door onze tuinders bakken kunnen worden neergezet, maar ook daar was de bak niet bij. Ik plaatste een appje in onze gezamenlijke appgroep, bracht de rare vervanging ter sprake in de ledenvergadering, maar niemand wist van iets.

De eerste weken na de verdwijning hield ik het gevoel dat de bak ‘vanzelf’ een keer terug zou komen. Maar toen na een maand een van de twee witte bakken ook weer weg bleek, besloot ik dat ik moest accepteren dat hij gestolen was.

Tot vandaag.

Ik kwam komend uit een supermarkt een medetuinster tegen, degene aan wie ik het eerst gedacht had. Ze vertelde doodleuk dat zij de bak had. Nee, niet op de tuin, ze had hem meegenomen naar huis. Nee, ook niet voor zichzelf, ze gebruikte de bak om iemand die veel papier en andere troep in zijn huis had, te helpen met het verwijderen daarvan. Haar huis is ruim een kwartier lopen van ons complex vandaan, ik probeerde me voor te stellen hoe ze de halve binnenstad moest zijn doorgelopen met de grote bak. Hoe zou mijn, tamelijk nieuwe, bak tegen al dat belasten en reizen op zijn twee wielen bestand zijn?

“Ik wil hem terug!” stelde ik. Maar dat bleek moeilijk, want ze had hem nog nodig. Ja ik ook, de snoei van verdorde takken had ik inmiddels al uitgesteld. Dat betekent in het nieuwe jaar een hoop werk dat in korte tijd gedaan moet worden voor de planten (goed voor 17 kilo bramen vorig jaar!) weer beginnen met uitlopen. Ze bood aan me te gaan helpen met snoeien volgend jaar. Nee, ik doe het graag zelf.  Nou, dan kon ik die takken toch op een hoop leggen. Nee, dan moet ik twee keer mijn handen proberen te vrijwaren van geprikt worden. Dan leg je ze op mijn tuin, stelde ze voor. Nee, dat is me teveel werk, moet ik met die takken gaan lopen slepen, mij niet gezien. Tot dan toe bleef ik nog rustig maar beslist. “Ik wil gewoon mijn bak terug!”.

Nou ze wilde hem eigenlijk houden, stelde ze. Ik kon toch de gemeente bellen voor een nieuwe bak?! Omgekeerde wereld. Hier knapte er iets bij mij. Hoe kwam ze erbij?! Ik heb bij mijn huis een kleine kliko, dan ga ik de gemeente toch niet vragen om een grote? Ja maar die kon ik wel krijgen, zij niet omdat ze in de binnenstad woont. “Dat is niet mijn probleem. Mijn probleem is dat jij zonder te vragen mijn bak meeneemt, niet eens een briefje neerlegt of zo en er zonder meer vanuit gaat dat ik wel eventjes een nieuwe ga bestellen.”

Nou ze was hevig teleurgesteld in mij, ze had mij ingeschat als iemand die niet moeilijk zou doen. Boos liep ze weg. Om even later weer terug te komen om te beweren dat ze wel vier keer een briefje had neergelegd, maar die telkens verregend waren. Ik kwam de afgelopen maanden nog twee keer per week op mijn tuin, geen briefje gezien.

Vervolgens ging ze omstandig uitleggen welke hulp haar overbuurman van haar kreeg. Ik moest toch kunnen begrijpen hoe belangrijk het was dat ze die man hielp. Iemand met zo’n sticker op de bak moest dat toch kunnen begrijpen, maar volgens haar hoor ik kennelijk ook bij de mensen die wel mooie woorden hadden maar geen mooie daden. Ik probeerde het met uitleggen hoe uniek die megagrote sticker was en dat ik hem ook daarom terug wilde hebben.

Maar ik moest me geen zorgen maken, die sticker zat er nog op. Ik probeerde nog een keer dat ik de bak echt terug wilde hebben.

“Ja je krijgt hem ook terug, dat was ik ook van plan, maar het duurt gewoon veel langer dan ik dacht.”

Ok, wanneer krijg ik hem terug dan? Ja dat wist ze niet.

“Ik wil hem voor het nieuwe jaar terug!” probeerde ik nog. Nou ze wist niet of dat ging lukken.

Ok, dan heb ik hem in januari terug! besloot ik. Ze leek daar blij mee, maar begon toen opnieuw over dat ze gedacht had dat ik niet moeilijk zou doen. En ze had spijt dat ze het me verteld had.

Ik legde nog een keer uit dat je niet iets langdurig leent zonder overleg en schetste alle mogelijkheden die ze daartoe had kunnen benutten. Maar die mogelijkheden heeft ze niet. Ze wil niets met de wereld te maken hebben en heeft dus ook geen e-mail, daarom geen ledenlijst, daarom geen telefoonnummers of adressen en ze was me niet meer tegengekomen op de tuinen.

‘WorldPeace is possible’, als een groot deel der mensheid deze gedachte zou affirmeren, zou het werkelijkheid worden. Maar of het ooit zover komt…?

. 

Volksverhuizing

Het was die dag 27 graden. Mijn hond en ik maakten die week onze eerste echt substantiële wandeling, het was er steeds te warm voor. In het park waren de grasvelden op een enkel stukje na helemaal geel. Ik probeerde me voor te stellen  hoe het er over een week uit zou zien als er dan nog steeds geen regen was gevallen. En hoe het zou zijn als er nog twee weken geen regen zou vallen, of twee maanden.

De associatie met verdroogde gebieden elders in de wereld kon niet uitblijven. Hoe asociaal zijn we hier in  het noorden toch eigenlijk. Enerzijds hebben wij noordelingen de industrieën waar de zogenoemde ‘westerse’ landen de economische vruchten van plukken, maar die voor de grote vervuilingen op Aarde hebben gezorgd, anderzijds zijn we niet bereid om de gevolgen van onze daden te aanvaarden en een gastvrij Europa te zijn voor klimaatvluchtelingen.

Ik liet die gedachten met moeite weer los om toch nog te kunnen genieten van de wandeling.

Inmiddels is er veel regen gevallen, zijn de graslanden weer groen en is de lange, droge zomer voorbij.

Maar de gedachten van die warme dag komen steeds weer terug in mijn bewustzijn. Het is immers duidelijk dat het klimaat verandert. Wij schijnen hier het klimaat te krijgen van Bordeaux. Maar hoe wordt het dan in Bordeaux? Als de klimaatgrenzen zo’n 1000 kilometer opschuiven, hoe leefbaar wordt het dan nog in Noord-Afrika en rond de evenaar?

We zijn nog steeds een rijk land, maar de hyperinflatie slaat toe en armoede grijpt om zich heen. Nu zijn er al kinderen die niet meer kunnen douchen, zonder ontbijt naar school gaan en hun aantal neemt in hoog tempo toe.  Hoe gaan we daar mee om?

Zou het voor meer begrip zorgen voor de vaders en moeders die hier in Europa op zoek zijn naar een beter bestaan? Die vaders en moeders die proberen hun kinderen een leven te bezorgen met genoeg voedsel en veiligheid kunnen we kennelijk niet meer huisvesten.

De regering probeert grasland te verminderen ten bate van meer woningen, Parkstad Nederland moet een megacity worden volgens onze huidige leiders.

Niet alleen Nederland, maar de hele wereld ziet zich geplaatst voor gigantische opgaven. Mondiale volksverhuizingen zijn daar onderdeel van.  Door de hele geschiedenis hebben volksverhuizingen plaats gevonden. Voor deze die nog maar aan het begin lijkt te staan, zouden we meer begrip moeten kunnen opbrengen. De gedachte ‘eigen volk eerst’ is heel begrijpelijk, maar niet passend bij een land dat rijk is geworden door uitbuiting van andere landen en volken.

Wanneer gaan we nu eindelijk beseffen dat de Aarde één groot ecosysteem is en dat we allemaal energetisch met elkaar zijn verbonden?

Ongelooflijke veranderingen

In 1968 werd ik n.a.v. mijn activiteiten voor scholieren uitgenodigd om te komen praten met de toenmalige staatssecretaris van onderwijs, de heer Grosheide. Het was een genoeglijk gesprekje, waarbij me werd gevraagd of het ministerie kon bijdragen in de kosten. Ik diende kort daarop een A4tje in met kosten voor postzegels, stencils en dat soort zaken. Niet lang daarna stond er een paar duizend gulden op mijn rekening. Zo eenvoudig kon contact met de overheid toen nog zijn.

Een jaar later werd ik weer door het ministerie uitgenodigd voor overleg. Dit keer ging ik met twee kompanen. In het voormalig Domhotel in de later gesloopte Utrechtse stationswijk zaten vele mensen rond een grote tafel en verliep naar onze mening het gesprek veel minder plezierig. We kregen het gevoel dat het om een poging tot afzwakken via institutionalisering ging. Ik maakte een opmerking in de trant van als de heren hun stropdas zouden afdoen en hun keurige jasjes aan de kapstok hingen, er misschien te praten viel. Wat natuurlijk niet gebeurde, waarna we zijn opgestapt. De Scholieren Belangen Organisatie was een actiegroep die met het van school gaan van de oorspronkelijke actievoerders als vanzelf ophield te bestaan. Het zou tot 1984 duren voor er een solidere organisatie voor scholieren ontstond: het LAKS. Apart genoeg is de volledige naam gespeld in de schrijftaal uit de zestiger jaren: Landelijk Aktie Komitee Scholieren.

Wat ik bij de SBO meemaakte met de politiek en overheid, heb ik daarna op een steeds vileiner manier met tal van andere protesten zien gebeuren.

Op de School voor de Journalistiek hadden we begin zeventiger jaren al het vak massacommunicatie. Het is onderdeel van het sociaal wetenschappelijk vakgebied van de communicatiewetenschap en behelst alle vormen van communiceren met grote groepen mensen, met name via de massamedia. De kennis en toepassing van massacommunicatietechnieken is sedert mijn opleiding flink toegenomen.

Begon psychologie aanvankelijk als iets wat met persoonlijke groei en bewustwording te maken heeft (Freud!), sociale psychologie is een wetenschappelijke benadering van beïnvloeding van mensen. Al in WOII bestudeerden Amerikaanse sociaal psychologen beïnvloeding en propaganda voor het leger van de Verenigde Staten.

Psychologie, sociologie, communicatiewetenschappen en niet te vergeten de ontwikkeling van marketingtechnieken worden volop toegepast door onze overheden. Sinds Rutte is het gebruik daarvan steeds zichtbaarder geworden, maar nog steeds lijkt een grote meerderheid van de bevolking zich daar niet van bewust of misschien is er wel iets anders aan de hand: vindt een groot deel van de bevolking het gebruik van die technieken prima omdat ze al dan niet terecht denken dat het hen ten goede komt. Dat denken in ieder geval de VVD-stemmers.

Al die beïnvloedingstechnieken worden door zowel overheden als bedrijfsleven ingezet om hun positie te consolideren of simplistisch samengevat: om de rijken steeds rijker en de machtigen machtiger te maken. Het zorgt voor grote en kleine veranderingen in de manier waarop onze samenleving en het bedrijfsleven georganiseerd is.

Een voorbeeld: Een vriend die sociale psychologie had gestudeerd, wat hij gekscherend wel eens demagogie noemde, kwam begin tachtiger jaren te werken bij het toenmalige PTT telecom, nu KPN, op de afdeling ‘vorming training en begeleiding’. Zijn werk viel onder Human Resources Management en leek in zijn ogen heel progressief werk dat er vooral op gericht was te zorgen dat werknemers het naar hun zin hadden.

De vertaling van HRM is ‘beheer van van menselijke productiemiddelen’ en in de loop der jaren begon ik me steeds meer af te vragen of de trainingen die mijn vriend en zijn collega’s gaven, nog wel in het belang van de werknemers waren of vooral gericht op het belang van de werkgever, De steeds wisselende namen van zijn afdeling begonnen dat ook steeds meer te illustreren. Uiteindelijk is hij na ruim twintig jaar dienstverband met een nikkelen handdruk aan de kant gezet omdat bij een assessment (beoordeling) was gebleken dat hij te weinig commerciële skills had. Tsja, commerciële skills ontwikkelen zit niet bij de psychologie opleiding.

We zien de inzet van al de beïnvloedingswetenschappen ook bij demonstraties. Zo waren er bij de eerste demonstraties tegen de coronamaatregelen volgens de organisatie minstens 100.000 mensen aanwezig en volgens mensen die in die demonstraties meeliepen klopt dat getal waarschijnlijk aardig. Maar de massamedia deden het voorkomen alsof het slechts enkele duizenden deelnemers betrof.

Een samenvattend woord voor de inzet van al die beïnvloedingstechnieken is: Manipulatie.

U, ik, wij als burgers, worden gemanipuleerd. Een knap staaltje manipulatie is het gebruik van het woord wappie voor mensen die protesteerden tegen de coronamaatregelen van de overheid. Nog steeds gelooft een groot deel van de bevolking dat wappies idioten met waandenkbeelden zijn. Terwijl je veel van hun denkbeelden gewoon kunt verifiëren.

Maar verifiëren doen we tegenwoordig vooral via sociale media. En ook daar wordt flink gemanipuleerd.

Naast al die wetenschappelijk onderbouwde beïnvloedingstechnieken is er nog iets aan de hand: de technologische ontwikkelingen. Samen nemen ze stap voor stap onze vrijheden af.

Het gaat inmiddels in zo’n rap tempo, dat je bijna geen tijd hebt om het te beseffen. En als je het eindelijk beseft, is het moeilijk om te geloven dat het echt gebeurt.

Verliefdheid

Mijn ex was de mening toegedaan dat verliefdheid niets anders is dan geilheid. Voor hem was dat wellicht zo, maar ik zie dat anders.

Ik ben in mijn leven vele malen verliefd geweest en ik heb daarvan geleerd dat het een gevoel is, een emotie, zoals elke andere emotie. En emoties mogen er zijn, altijd. Of het nu gaat om vreugde, verdriet of boosheid, een emotie is er altijd met een reden en door dat gevoel er helemaal te laten zijn, valt er steevast iets te leren. Er helemaal laten zijn, is iets anders dan je emoties op een ander botvieren. Als ik boos ben op iemand, kan ik kiezen: val ik die ander lastig met mijn boosheid, ga ik tekeer of wat dan ook, of houd ik het bij mezelf, kijk naar waarom ik boos ben. En al dat dan echt door die ander komt, zeg ik op een rustige manier wat me boos maakt(e), wat meestal bij die emotie neerkomt op dat ik aangeef waar mijn grens ligt of nog simpeler, dat ik het er niet mee eens ben, er niet van gediend ben of daar anders over denk.

Van alle emoties is verliefdheid misschien wel de meest complexe.

Verliefdheid heeft ontegenzeggelijk met aantrekkingskracht te maken. Maar aantrekkingskracht is niet per definitie een kwestie van geilheid.

Ik kan me aangetrokken voelen tot zowel mannen als vrouwen, maar ik ben van het soort dat niet geil wordt van een vrouw. Toch kan ik me ineens sterk aangetrokken voelen door een vrouw. Omdat ze bijzonder is, lief, aandachtig of wat dan ook dat ik in haar geval heel aantrekkelijk vind. Die aantrekking zorgt bijna altijd voor het ontwikkelen van een diepe vriendschap. Daar moet ik dan wel in investeren, maar als de aantrekking wederzijds is komt die investering vroeg of laat van twee kanten.

Bij mannen ligt dat voor mij complexer.

Vorig jaar nog, werd ik tot mijn verrassing ineens verliefd op een man. Bij onze eerste kennismaking voelde ik meteen een klik en al bij de tweede keer was geheel duidelijk dat we veel gemeen hadden, onze ideeën over veel zaken zorgden er zelfs voor dat we makkelijk dingen aanvulden van wat we elkaar vertelden. Ik vond onze gesprekken uiterst prettig en al snel kwamen daar wandelingen bij. Maar wat moest ik in vredesnaam met die verliefde gevoelens? Ik ben heel tevreden met mijn single zijn sinds mijn relatie zes jaar geleden werd beëindigd en zit bepaald niet te wachten op allerlei ingewikkeldheden rond het starten van een nieuwe. Gelukkig bleek hij daar ook helemaal geen behoefte aan te hebben en al snel herkende ik mijn gevoelens als hetzelfde bij vrouwen: de potentie van een diepe vriendschap.

Voor het zover was moest ik langs de opvatting van mijn ex heen en ik kwam tot de conclusie dat ik er niet aan moest denken om met deze man seks te hebben. Daarmee was de verliefdheid duidelijk geworden en kon ik gewoon blij zijn met de nieuwe ontwikkelende vriendschap.

Ik voel me een gezegend mens met tal van mooie vriendschappen met uiteenlopende types. En met het geleerde vermogen om emoties er altijd te laten zijn en te kunnen beschouwen, benoemen en desgewenst weer los te kunnen laten.

Hoe anders ligt dat voor mensen die emoties uit de weg gaan. Ik voel compassie voor mensen die de emotie verliefdheid uit de weg gaan, wat meestal te maken heeft met angst om gekwetst te worden, niet zelden gebaseerd op een nare ervaring met een relatie of soms zelfs teruggaand tot iets in hun jeugd.

Verliefdheid is een vreugdevolle emotie. Het kan pas lastig worden als je daar andere emoties zoals verlangens (naar iets wat je niet hebt bijvoorbeeld) aan gaat koppelen Een verlangen naar intimiteit is volkomen legitiem natuurlijk, maar wordt lastig als het niet wederzijds is of de beleving van intimiteit ver uiteenloopt.

Ben je verliefd, dan heb ik eigenlijk maar éen advies: laat je gevoelens bij jezelf toe en onderzoek ze, bijvoorbeeld door er over te mediteren en als je dan nog steeds vindt dat je die gevoelens moet uiten: veel plezier ermee. Ik gun je een positieve reactie, maar ook een nee kan heel bevredigend en leerzaam zijn.

.

Wenkbrauwen

“Dan zie je eerst die wenkbrauwen en daarna pas de rest.” Een flard van een tafelgesprek, maar de flard blijft na echoën. Want inderdaad, al een aantal jaren is de wenkbrauw ineens voor veel vrouwen ultra belangrijk geworden. Er bestaat nu zelfs het beroep ‘wenkbrauwverzorger’.

Vorig jaar vroeg een Syrische kapper toen hij bijna klaar was met mijn hoofdhaar: “Zal ik je wenkbrauwen knippen?”

“Nee zeg! Dat doe ik zelf wel!” zei ik verbouwereerd. Maar ik knip ze nooit, hooguit soms één haar.

Maar ik ben door die vraag wel op wenkbrauwen gaan letten.

En verdomd, bij de meeste vrouwen uit zuidelijke landen zijn ze geknipt en ook steeds meer andere, vooral jonge vrouwen hebben geknipte wenkbrauwen die zijn bijgetekend tot zware, dikke bogen.

Eerlijkheid gebied me te melden dat ik van nature ook zulke donkere zware wenkbrauwen had, maar mijn moeder spoorde me al vroeg in de pubertijd aan tot epileren en teruggroeien is er helaas niet meer bij. Toch vond ik het als kind al raar dat vrouwen hun wenkbrauwen afschoren en er dunne potloodstrepen voor in de plaats zetten. Ook die variant komt nog steeds voor, maar de zwaar aangezette donkere tot zwarte bogen zijn duidelijk in de mode. En ook een volledige make up met foundation is weer in opmars. Zo ontmoette ik recent een jonge moeder met peuter die in de volle zon zichtbaar een laag make-up over haar gezicht had en ja hoor, ook van die zwaar aangezette wenkbrauwen.

Het bracht me tot het bekijken van filmpjes van influencers die zich bezig houden met het opmaken van je gezicht. Er ging een wereld voor me open. Wat ik nog aanzag voor een ‘simpel’ laagje foundation blijkt een ingewikkelde aanpak van concealers, foundations, blushers, poeders en vooral allerlei soorten kwasten. Er wordt uitgelegd waarom je een blush niet zus maar zo moet opbrengen, bij eyeliner vooral de buitenhoeken moet ophogen om een effect van grotere ogen te krijgen, minstens 3 kleuren ogenschaduw moet gebruiken en bij ‘smokey eyes’ nog meer, enz. enz.

De influencers worden door torenhoge aantallen bekeken op internet. Ik zag kijkcijfers van 22 miljoen bij Dominique Sachse en ook Nikkie Tutorial is nog steeds immens populair.

Vaak wordt het voor- en na-effect getoond: de (soms niet helemaal) naakte versie en het gezicht na de opmaak, die volgens de influencers ‘niet veel tijd hoeft te kosten’, maar die filmpjes duren al gauw twintig minuten.

Die twintig minuten ben je dan bezig om een zo ‘naturel’ mogelijke look te krijgen.

Ik gebruik graag wat oogmake-up, maar op een doordeweekse dag kost me dat maximaal twee minuten. Volgens mij zou die jonge moeder met peuter nog veel mooier zijn als ze haar natuurlijke gezicht zou tonen. Zou ze zo opgemaakt nog vaak gekust worden?